Subnet konusu çeşitli kaynaklarda karmaşık matematiksel hesaplarla anlatılır. böyle olması da gayet doğaldır çünkü subnet hesabının yapılması için bir takım matematiksel hesaplara ihtiyaç vardır. ama ben bu yazıda bunu olabildiğince sadeleştirmeye çalışacağım.
Öncelikle Subnet nedir bunu inceleyelim. Sub ingilizcede alt demektir, net ise ağ manasına gelir.(network’ün kısaltması değildir) yani subnet alt ağ, subnetting ise alt ağlara ayırmak demektir. Subnet’i sınırları olan bir kap şeklinde düşünebilirsiniz. Bazen bir kabı karışıklığı gidermek amacıyla parçalara ayırmak istersiniz. Aynı gereksinim networklerde’de vardır. Network’ler karışıklığı gidermek, performansı artırmak, farklı ağ topolojilerini uygulamak, ethernet ve token ring gibi farklı network kullanımlarını birbirinden ayırmak için Subnetting işlemi yapmak gereklidir.
Subnet konusunda sık sık duyacağınız iki ayrı terim vardır. Host ID ve Network ID.
Host ID’yi Subnet’in kapasitesi gibi düşünebilirsiniz. Yani subnet içerisinde kullanılabilecek toplam IP sayısı host ID’dir.
Network ID ise Subnet’in ismi olarak düşünebilirsiniz. Network id Subnet’i tanımlayan ip numarasıdır.
Şimdi ip yapısını incelediğimizde göreceğimiz şey 4 oktetten oluşan bir yapıdır. mesela 192.168.1.1 ip’sindeki 192 ilk oktetin onluk sistemde yazılışıdır. bir oktet 8 bitten oluşur. bilgisayarlarda bitler 2 değerden oluşur. elektrik voltajı geçiyorsa 1, geçmiyorsa 0 değerini alır. yani bizim ip değerimizi aslında oktetlerde bulunan bitlerin 2’lik sistemdeki değerleri verir.
aynı şey Subnet’ler için de geçerlidir. Subnet network’ün sınırlarını çizdiğinden yazılma şekli ip’den daha değişik gözükebilir.
örnek olarak c class 24 bitlik bir subnet 255.255.255.0 şeklinde yazılır. nasıl oluyor da ilk 3 oktet 255 değerini alabiliyor derseniz bunun cevabı bitlerde dir. 8 bitin de tamamı bir değerini alınca toplam rakam 255 değerini alır. 2^0 + 2^1 + 2^2 + 2^3 + 2^4 + 2^5 + 2^6 + 2^7 = 255’tir. 3 tane 255 sayımız olduğuna göre toplam 3×8 den 24 bitimiz bir değerindedir. Bu yüzden 24 bitlik olarak ifade edilir. C class bir subnet bize o network’de toplam 254 adet client, yani ip adresi bulunabileceğini söyler. çünkü son oktet ‘deki ip’lerden biri broadcast adresi olarak kullanılır. Peki biz bir network’ü birden fazla subnete ayırmak istersek ne yaparız?
SUBNETTING
192.168.1.0 network id’si C class bir ip adresidir. Subneti Default olarak 24 bitlik C class bir subnettir. Fakat biz network’ümüzü 4 Subnete bölmek istiyoruz. Bunun için bir formülümüz var…
2^n >= Subnet sayısı
buradaki n sayısı bizim yeni subnetimizde kullanacağımız bit sayısının üzerine eklenecek bit sayımızdır. böylece yeni subnetimiz eski bit sayısı + n bitlik olacaktır.
2^n >= 4 denkleminde n sayısı 2 çıkmaktadır. yani yeni subnet’imizin bit sayısı 24+2=26 olmaktadır. Peki yeni subnet’imizi 10 luk biçimde yazmak istersek nasıl yazarız?
Bit sayımızın içindeki 8 sayısına göz atalım. 26’nın içinde 3 tane 8 vardır. yani bu üç 8 bit 255.255.255 şeklinde yazılacaktır. artan iki bit ise sırasıyla 2^7 + 2^6 şeklinde yazılıp toplanacaktır. Sonuç 192 olmaktadır. bunun manası yeni subnetimiz 255.255.255.192 dir.
ikilik sistemde yazacak olursak;
11111111.11111111.1111111.11000000 şeklinde yazılmaktadır. şimdi Host ID sayımızı bulma işlemine geçelim. Host id her subnet’de kullanılacak toplam ip sayısıdır. (kullanılabilecek ip sayısı değildir, buraya dikkat) Bunun için de bir formül bulmuşlar en sağdaki 0 ‘dan başlayarak ilk 1 sayısına kadar sayıp bulunan değeri 2’nin kuvveti şeklinde almışlar. son oktette 6 tane 0 olduğuna göre 2^6 değeri bize 64 değerini vermektedir. yani her subnette 64 tane ip kullanılmaktadır. Şimdi subnet’lerimizin aralıklarını yazalım…
Network ID Başlangıç IP’si Bitiş IP’si Broadcast
1.subnet 192.168.1.0 192.168.1.1 192.168.1.62 192.168.1.63
2.subnet 192.168.1.64 192.168.1.65 192.168.1.126 192.168.1.127
3.subnet 192.168.1.128 192.168.1.129 192.168.1.190 192.198.1.191
4.subnet 192.168.1.192 192.168.1.193 192.168.1.254 192.168.1.255
Evet arkadaşlar gördüğünüz üzere 192.168.1.0 network id’sini 255.255.255.192 subnet adres ifadesini kullanarak 4 ayrı subnete ayırdık. Başlangıç ve bitiş ip’lerini ve host id’lerini bulduk. Gördüğünüz üzere her subnette 64 ip adresi kullanılmakta. fakat ilk ve son ip adresleri client’lar için kullanılamamaktadır. bu yüzden her subnette 2 adet ip adresi kullanılamazdır. her subnette kullanılabilecek ip sayısı host ID-2 dir. Toplam kullanılabilecek ip sayısı ise (Host ID-2)x4 bu da (2^n-2)x4 tür.
(n sayısı subnetteki toplam 0 sayısıdır, ilk subnetteki n sayısıyla karıştırmamak gerekir)
Muhammed Eminoglu
7thhero's Blog 